اعتیاد به مواد مخدر نه تنها بر کارکردهای مغز و شناخت، بلکه بر رفتار فرد تأثیر می گذارد. تاثیرات چند وجهی مواد اعتیاد آور سبب شده است که فعالان حوزه سلامت به دنبال راه‌کاری اثربخش و دائمی برای درمان این مشکل باشند. علاوه بر مواد مخدر، سوء مصرف بسیاری از داروهای ضد درد و درمان‌های شیمیایی نیز در شمار آسیب‌های اعتیاد قرار می‌گیرد و به عنوان یک چالش بزرگ برای سلامت اجتماعی و عمومی در جهان در نظر گرفته می‌شود.

درمان دردها

به گفته حمید ابراهیمی کارشناس حوزه گیاهان دارویی و طب سنتی، گیاهان دارویی سابقه طولانی در درمان بیماری ها از خود به جای گذاشته و به دلیل طبیعی بودن، عوارض اندک یا نزدیک به صفر، از دیرباز مورد استقبال و توجه جامعه قرار داشته است. در سنت دیرینه ایرانی، استفاده از گیاهان دارویی برای درمان دردها و سلامت رواج داشته است. اکنون نیز اکثر مردم به استفاده از چنین گیاهانی تمایل دارند. اما پرسش‌های زیادی به دلیل تازگی این روش درمانی وجود دارد.

در درمان اعتیاد، این پژوهش‌های کاربردی یکی از کاستی‌های مشهود است و باید این روند با حمایت از پژوهشگران فعال در این حوزه ادامه پیدا کند. این موضوع با حمایت‌های ستاد توسعه فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی، در چند سال اخیر به صورت جدی پیگیری شده است.

 کاهش عوارض بعدی درمان با گیاهان دارویی، توجه حوزه سلامت را به این سو جلب کرده است چرا که درمان اعتیاد با استفاده از داروهای شیمیایی، اثرات مختلفی بر بدن دارد. اما به تازگی و با کشف ظرفیت مواد موثره برخی از گیاهان دارویی، استفاده از این روش در کاهش عارضه‌های اعتیاد مورد توجه قرار گرفته است.

توسعه فناوری گیاهان دارویی و ارتقای درمان

اگرچه بسیاری از داروهای مرسوم منجر به وابستگی یا حتی اعتیاد می‌شود، اما بسیاری از گونه‌های گیاهی مدت‌ها است که عوارض کم و اثربخشی خود را در درمان و سم زدایی نشان داده‌اند.

در حال حاضر توسعه تجاری‌سازی داروهای نارکوتیک یا ضد درد به عنوان گونه‌ای از داروهای گیاهی مورد حمایت قرار گرفته و روند کاربردی سازی آن‌ها توسط شرکت‌های خلاق و دانش‌بنیان گیاهان دارویی، آغاز شده است.

برخی از این داروها که به کاهش عوارض ناشی از اعتیاد کمک می‌کنند یا میزان تمایل مصرف کننده به مواد مخدر را کاهش می‌دهند، در بازار تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و موفق به اخذ مجوزهای لازم شده‌اند. همچنین پژوهش‌های کاربردی در شناسایی و کشف مواد مؤثره گیاهان دارویی مؤثر در درمان اعتیاد، یکی دیگر از حمایت‌هایی است که توسط ستاد گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در اولویت قرار دارد.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#24